Hamilə qadınların ən çox diqqətini cəlb edən məsələlərdən biri də düzgün qidalanmaqdır.Çox qadın körpəsinin inkişafı üçün doğru və balanslı bəslənə bilmədiyini düşünər və hətta ilk aylarında kilo ala bilməyən hamilələr narahat ola bilərlər.
Əslində bütün bu narahatlıqlar çox vaxt gərəksizdir. Çünki bulanma və qusmalar ilə iştahsızlıq problemləri ilk aylarda kilo almaqa təbii olaraq maneə törədə bilər.
Bəzən xəstələrin əlinə müxtəlif diyetlər verilməkdə və müəyyən bəslənmə proqramlarına məcbur edilməkdədirlər. Bəzi hamiləliyin xüsusi vəziyyətləri xaricində bu cür yanaşmaların heç bir elmi etibarlılığı yoxdur.
Qadınları qorxudaraq sevmədikləri və ya həzm edə bilmədikləri qida maddələrini tükətməyə məcbur etmək qəbul edilə bilər bir yanaşma deyil. Bu cür diyetlər ancaq mütəxəssislər tərəfindən xəstənin vəziyyəti göz önünə alınaraq, həkiminin təklifləri istiqamətində və adama xüsusi olaraq hazırlana bilər.
Ancaq yenə unudulmamalıdır ki körpənin böyüməsi, sağlam olması, ruhi, fiziki, zehni istiqamətdən yaxşı inkişafı ananın sağlamlığı və balanslı bəslənməsiylə mütənasibdir.
Ananın hamiləlik əvvəli fiziki inkişafını tamamlamış olması, qida anbarlarının nomal olması və yaşı, həm körpənin həm də ananın sağlamlığını qoruyacaq ən əhəmiyyətli faktorlardır. Çünki körpə, ananın qida ehtiyatlarından və hamiləlik boyunca istehlak etdiklərindən özü üçün lazım olanı seçib al/götürərək, böyüyər bəslənər.
Ananın gündəlik təbii yollardan götürəcəyi zülal, enerji, vitamin və minerallar həm özü həm də doğulacaq körpənin sağlam olmasının zəmanətidir.
Normal bir hamiləlik müddətində ananın öz ehtiyacından əlavə olaraq istehlak etdiklərinin körpəyə köçürülməsi üçün təxminən 10-12 kq götürməsi kifayətdir. Bu artımı təmin edə bilmək üçün hamiləlikdən əvvəlkinə nisbətən əlavə olaraq gündəlik 20 qr. zülal, 15-20 mg. dəmir, 500 mg. kalsium və ortalama 300 kalorilik enerji götürməsi lazımlıdır.
Hamiləlikdə sıxlıqla istehlak edilməsi lazım olan qida elementlərinə nəzər salaq:
KALSİUM
Kalsium, körpənizin hamiləliyin 8-ci Həftəsindən etibarən meydana gəlməyə başlayan sümük və dişlərinin inkişafı üçün lazımlı bir mineraldır.
Hamiləlikdə, normalda ehtiyac duyduğunuz miqdarın iki misli qədər kalsium lazımlıdır. Çünki hamiləlik boyunca diş və sümüklərdən davamlı bir kalsium azalması olmaqdadır.
Kalsium baxımından zəngin qidalar: pendir, süd, qatıq və yaşıl yarpaqlı tərəvəzlərdir.Ancaq süd məhsullarının yağ baxımından daha zəngin olduğundan ötəri yağı alınmış süd və qatığı seçməniz daha doğru olacaq.
Brucella, tifo bənzəri xəstəliklərdən qoruna bilmək üçün istehlak etdiyiniz pendirin və südün gigiyenik və yaxşı pasterizə olmasına da diqqət edin.
ZÜLALLAR
Hamiləlikdə artan zülal ehtiyacı qarşılamaq üçün qırmızı və ağ ət, süd və süd məhsulları, yumurta, balıq, quru paxlalılar (paxla, mərcimək, barbunya..) kimi zülaldan zəngin qidalar təklif edilər.
Zülallar, heyvan və bitki mənşəli zülallar olaraq ikiyə ayrılar. Diyetlərdə bitki mənşəli və ət məhsulları bərabər
nisbətlərdə istehlak edilməlidir.
Ət qidalarındakı yağ mümkün ölçüdə alınaraq, ətin yağsız şəkildə qidalanması təklif edilə bilər. Ayrıca balıqda zülaldan başqa olan omeqa 3 və omeqa 6 yağ turşuları da körpənin zəka inkişafı üzərinə müsbət təsirli maddələrdir. İstifadə edilən balıq təzə və yaxşı bişirilmiş olmalıdır.
DƏMİR
Hamiləlikdə "qan quruluşçu" yəni dəmirdən zəngin qidaların istehlak edilməsi və xüsusilə də 4-4.5 aylardan sonra folik turşulu dəmir dərmanlarının istifadəsi əhəmiyyətlidir. Çünki xüsusilə bu aylardan sonra dəmir əskikliyinə bağlı olaraq qansızlıq ortaya çıxa bilər.
Həddindən artıq dərəcədə qansızlığı olan kəslərdə qan həblərinə (dəmir həbləri) hamiləliyin erkən dövrlərində də başlana bilər. Ancaq bu vəziyyətdə onsuz da ilk aylarda sıx olaraq görülən bulanma, qusma və mədə şikayətlərində artım ola biləcəyindən müalicəyə başlanğıc müddəti bir neçə həftə təxirə salına bilər.
Hamilələrdə dəmir əskikliyi halsızlıq, əldən düşmüşlük, nəfəs darlığı, yuxuya meyllilik kimi şikayətlər meydana gətirə biləcəyi kimi hamiləliklə əlaqədar olaraq da erkən doğum, körpənin rəhm içində inkişaf edə bilməməsi, ölü doğum və düşmə kimi kombinasiya zəmin hazırlayar. Ayrıca irəli dərəcədə qansız bir hamilə doğum sonrası dövründə də çətinlik çəkər.
Dəmir əskikliyini ən aza endirə bilmək üçün qan quruluşçu; bəhməz, kişmiş, qırmızı ət, yumurta və quru paxlalılardan zəngin qidaların istehlak edilməsinə əhəmiyyət verilməlidir. Ayrıca C vitaminli zəngin meyvə və tərəvəzlər də bağırsaqlardan dəmir sovurulmasını artıracaqdır.
Ümumiyyətlə 4-cü aylardan sonra başlanılan dəmir həbləri qətiliklə südlə birlikdə içilməməlidir. Çünki süd, dəmirin sovurulmasını azaldaraq təsirsizləşdirməkdədir.
Verilən dəmir həbinin dozasnı həkim tərəfindən hər qadına xüsusi olaraq hazırlanmalıdır. Qadının qanının irəli dərəcədə aşağılığı qan dərmanının dozasının artırılmasına səbəb ola bilər. Və ya məsələn əkiz hamiləliklərdə vücudun dəmir ehtiyacı artacağından doza yüksəldilməsinə gedilə bilər.
Bəzi qadınlar dəmir həblərini mədə şikayətlərindən ötəri hamiləlikləri boyunca istifadə edə bilmir. Bu kəslərdə, içilə bilər (maye) dəmir solüsyonlarından istifadə edə bilər. Bəzən də dəmir damar içi və ya əzələ içi tətbiqlərlə xəstələrə yüklənə bilər. Çox irəli vəziyyətlərdə isə qan və ya eritrosit (qırmızı qan hüceyrəsi) transfuzyonu (nəql) edilməsi zəruri hala gələ bilər.
Bir qadında sıx bir şəkildə edilən dəmir müalicələrinə baxmayaraq hələ də qandakı hematokrit və hemoglobin dəyərləri aşağı qalırsa dəmir əskikliyi anemisi xaricindəki anamılar və ya bağırsaq əmiləm pozuqluqları (malabsorbsiyon sindromları) axtarılmalıdır.
C VİTAMİNİ
C vitamini dəmirin bağırsaqlardan sovurulmasında, vucudun xəstəlik faktoru mikroorqanizmlərə qarşı immun (immunitet) müqavimətinin artırılmasında və maddələr mübadiləsindəki bir çox biyokimyasal müddət üçün lazımlı bir vitamindir.
Hamiləlikdə C vitamini ehtiyacı maddələr mübadiləsinin sürətlənməsinə bağlı olaraq artmışdır; ancaq nizamlı bir şəkildə bəslənən hamilələrdə həb şəklində vitamin alınması təklif edilməməkdədir.
C vitamini portağal, limon, qırmızı və yaşıl bibər, pomidor, çiyələk, kələm, brüksel kələmi kimi bir çox təzə meyvə və tərəvəzlərdə tapılar. Bədəndə yığılmadığı üçün hər gün müəyyən bir miqdar alınmalıdır.
Uzun müddət saxlanan və bişirilən qidalarda C vitamininin çoxu itər. Qidaları təzəykən istehlak etməli, yaxşı yuyunmuş tərəvəzləri çiy ya da az qaynadaraq yeməlisiniz. Ayrıca hamilələrə uzun müddət gözləmiş, təbii məzmunlu olmayan, konserv və bənzəri qidalar da təklif etmək olmaz.
FOLİK TURŞU
Körpənin mərkəzi sinir sisteminin inkişafı üçün xüsusilə hamiləliyin ilk həftələrdən etibarən "B9 vitamini" yəni folik turşu alınması çox əhəmiyyətlidir. Bədəndə yığılmadığı və hamiləlik müddətin tərəfindən normaldan çoxuna ehtiyac duyulduğu
üçün hər gün alınmalıdır.
Təzə yaşıl tərəvəzlər folik turşu qaynağıdır, ancaq uzun davamlı bişirmələr və uzun müddət gözləyən qidalardakı miqdarını azaldar. Ən çox ispanaq, yer fındığı, fındıq, kəpəkli çörəkdə mövcuddur.
Təbii qidalar hamilənin folik turşu ehtiyacını tam olaraq bağlaya bilməyəcəyindən hamiləliyin ilk həftələrindən etibarən həb olaraq çöldən alınması uyğun olacaq.
Hamilələrdə folik turşu əskikliyinə bağlı körpələrdə "nöral balon defektleri" adı altında toplanan bir sıra anormallıqların (hidrosefali, spina bifida, anensefali) ortaya çıxa biləcəyi göstərilmişdir. Ayrıca bu hamilələrdə preeklampsinin (hamiləlik zəhərlənməsi) daha sıx inkişaf etdiyi müşahidə edilmişdir.
Daha əvvəldən folik turşu əskikliyi müəyyən olunmuş və ya nöral balon defekt anomalili körpə doğurmuş qadınlar, hamilə
qalmağı düşündükləri tarixin ən az 3 ay əvvəlindən etibarən folik turşu alışına başlamalıdırlar.
LİFLİ QİDALAR (Posalı qidalar)
Gündəlik bəslənmənizin böyük bir hissəsini meydana gətirməsi lazım olan lifli (posalı) yeməklər, hamiləlikdə sıx görülən qəbizliyin və bağırsaq tənbəlliyinin önlənməsində çox faydalıdır.
Ümumiyyətlə bütün tərəvəz və meyvələr lif baxımından zəngindir. Hər gün bolca yeyə bilərsiniz. Kəpəkli qidalar da lif istehsal edər, ancaq digər bəzi qidaların bağırsaqlardan sovurulması azaltdığından həddindən artıq istehlak edilməməlidir.
Lifli qidalar ən sıx olaraq kəpəkli çörək, kəpəkli makaronlar, ərik, kişmiş, göy noxud, pırasa, əsmər düyü və s bol miqdarda vardır.
HAMİLƏLİKDƏ MAYE ALIŞI
Hamiləlik müddətin tərəfindən bol miqdarda su və maye alışı sizin və hamiləliyiniz baxımından son dərəcədə faydalıdır.Xüsusilə bol su istehlakı sidik yolu infeksiyasnı, oligohidramnios (körpənin amnion mayesinin normaldan az olması), erkən doğum hərəkəti, tənəffüs yolu infeksiyaları, qəbizlik, isxal kimi bir çox vəziyyətdə qoruyucu və ya müalicə edici ola bilər.
Hamiləlikdə çay, qəhvə, kolalı içkilər və kakao məsləhət deyil. Çay istehsal etdiyi ‘tein\' maddəsiylə dəmir əskikliyinə gətirib çıxararkən, digər maddələr ‘kafenin\' istehsal etdiyindən ötəri körpə üzərinə mənfi təsirdə ola biləcəyindən məsləhət deyil.Mineral su (soda) içilməsinin isə heç bir mənfi təsiri yoxdur.
Tamamilə təbii və heç bir qatqı maddəsi istehsal etməyən nanə, limon, adaçayı, cökə, itburnu, çobanyastığı kimi bitki çayları da hamiləlikdə içilə bilər. Ancaq, "kinokı çayı" nın içimi mövzusunda bəzi narahatlıqlar vardır. Ona görə bu bitki mənşəli çayın hamiləlik əsnasında istehlak edilməsi təklif edilməməkdədir.
Hamiləlikdə gərəksiz kalori istehlakını da məhdudlaşdırmaq lazımlıdır. Unudulmamalıdır ki, əhəmiyyətli olan ananın qarınının yağ bağlaması deyil içəridəki körpənin sağlam və uyqun inkişafıdır. Buna görə keks, biskvit, cem və içki kimi təməl qida elementlərindən məhrum şəkərli yemək-içkilərdən mümkün olduğunca qaçınmaq lazımlıdır. Ayrıca yağlı qızartmalar yerinə qaynatma növü qidalar seçilməlidir.
Həddindən artıq duz istehlakından da qaçınmaq uyğundur. Xüsusilə son aylarda həddindən artıq duzlu yemə ilə vucütda şiş arta bilər, təzyiq yüksələ bilər və özünüzü daha narahat hiss edə bilərsiniz.
HAMİLƏLİK və SPİRT İSTİFADƏSİ
Spirt, hamiləlikdə istifadə edildiyində körpədə ‘fetal spirt sindromu\' olaraq təyin olunub, zəka geriliyi və bir sıra strukturca anormallıqlarla özünü göstərən problemlərə gətirib çıxardığından zərərlidir.
HAMİLƏLİK və SÜNİ DADLANDIRICILAR
Süni dadlandırıcılar içlərində ümumiyyətlə aspartam adlı bir maddə istehsal edərlər. İstər bir sıra diyet kolalarda istər çay içində süni dadlandırıcı olaraq bu maddənin hamiləlikdə istifadəsində bir qorxu tapılmamışdır.
Ancaq doğumsal bir amin turşusu maddələr mübadiləsi pozuqluğu ola "fenilketonüri" danısı götürmüş ana namizədlərinin bu dadlandırıcıları həkimlərinə məsləhətləşərək istifadə etmələrində fayda vardır.
Hansı qida qaynaqları nə işə yarayar?
ət, yumurta, qurupaxla: Beyin, əzələ, sümük və dişlərin inkişafı və qan istehsalında mühüm ye tutur. Zülal və dəmir ehtiyacını qarşılayarlar.Süd və süd məhsulları: Sümük, diş inkişafı və böyümə ilə vəzifəlidirlər. Zülal və kalsium qaynağıdırlar.
Tərəvəz və meyvələr: Böyümə və inkişaf üçün vitamin və mineralları təmin edərlər.
Taxıllar: Kalori və B qrupu vitaminləri istehsal etdiklərindən böyümə və inkişafa üçün əhəmiyyətlidirlər.Yağ və şəkərlər : Yalnız enerji istehsal edərlər və enerji açığını bağlayarlar.Nomal və balanslı bəslənmədə diqqətli bir şəkildə istehlak etmək məcburiyyətində olduğumuz bu qida qruplarını hamiləlikdə də eyni diqqətlə istehlak etməliyik ki sağlam yaşaya bilmək üçün doğru bəslənmə vərdişlərini qazana bilək.
"Hamiləlik diyet etmək üçün uyğun bir zaman deyil"
Yaş, boy və hərəkət vəziyyətimizə görə uyğun ağırlıqda hamiləliyə başlanmalıdır. Çox kilolu bir hamiləni zəiflətmək hamiləlik müddətində doğru deyil, kilosunu qorumağa çalışmaq və xüsusilə dördüncü aydan sonra kalori məhdudlaşdırmasına getməmək lazımdır.
Bəslənmədə yüksək kalorili yeməklərin çoxca götürməsinə mane olmaq, ancaq hamiləlik üçün lazımlı təməl qida maddələrini götürərək ehtiyacı qarşılamaq əsasdır.
Yetkinlik çağında olan və ya həyatı gərəyi çox hərəkətli hamilələrdə isə mütləq olması lazım olan, kilonun qorunması və əlavə olaraq hamiləlik üçün artan ehtiyacların qarşılanmasıdır.
Hamiləlikdə ağırlığın tez-tez öyrəniləsi çox əhəmiyyətlidir. İlk üç ayda 0,5-1 kq, sonrakı aylarda isə ortalama 1.5-2.0 kq, ağırlıq qazanması uyğundur.
Çox zəif hamilələrdə, qeyri-nomal və balanssız bəslənmələrdə aşağı ağırlıqlı doğum, erkən doğum, ölü doğum, zehni və bedensəl üzrlü doğumlar görülə bilər.
Anada (qansızlıq), sümük və diş itkinləri, preeklampsi, bədəndə su tutulması (şiş), iş qüvvəsi itkisni, halsızlıq görülmə nisbəti yüksəkdir.
Çox kilolu hamilələrdə isə hipertansiyon, şəkər xəstəliyi, doğum çətinlikləri kimi problemlər görülə bilər. Bu səbəblə ana namizədlərinin hamiləlik əvvəli idarələri edilməsi, hamilə qaldıqdan sonra hər ay bəslənmə və kilo izlənilməsinin edilməsi lazımdır.
BƏSLƏNMƏ ÜÇÜN İP UCLARI
Paylarınız sıx və az az boşqablar halında olmalıdır. Nə uzun müddət aç qalın, nə də yediyinizdə tıxa basa mədənizi doldurun.götürdüyünüz qidaların təzə olmasına diqqət yetirin. Konserv, qidalar içində qatqı maddələri olduğundan konse qidaların yerinə təzə və təbii maddələri
istehlak etməyə diqqət edin.
Yediyiniz qidalarda "müxtəlifliyə" əhəmiyyət verin. Bu şəkildə bir çox vitamin və mineralı almanıq mümkün olacaq.
Həddindən artıq yağlı, şirin, ədviyyatlı və kalorili qidalar yerinə zülal və karbonhidratdan zəngin, yağ nisbəti aşağı qida elementlərinə yönəlin.Unutmayın ki əhəmiyyətli olan sizin kilo almanıq deyil körpənin içəridə nomal şəkildə bəslənə bilməsidir.
Preeklampsi vəziyyəti və ya riski varsa zülal alışınızı artırmanız lazım ola bilər və ya hamiləliyə bağlı şəkər xəstəliyi (gestasyonel diabet) söz mövzusu isə diyetisyeninizin təklif edəcəyi şəkildə kalori məhdudlaşdırmasına getməniz lazım ola bilər.
Hamiləlikdə çöldən həb olaraq alınması lazım olan iki maddə folik turşu və dəmirdir. Balanslı bəslənə bilən bir hamilədə bunlar xarici vitamin və ya mineral alışı gərəksizdir.
Bazarda bir çox "multivitamin" adı verilən və içində bir çox vitamin və mineralları saxlayan dərmanlayar vardır. Bunlar çoxu həkim tərəfindən resept də yazılmalıdır.
Son illərdə edilən elmi işlər; hamiləlikdə çöldən həb olaraq alınan A, C, E vitaminləri ilə maqnezium, kalsium, sink, selenyum, mis, flor kimi əksər elementlərin, nizamlı bəslənmələrdə hamiləlik üzərinə hər hansı bir müsbət təsirlərinin olmadığını göstərmişdir.
Əgər hamiləliyə bağlı ayaqlarınızda kramplar olusa "Maqnezium", preeklampsi riskiniz varsa "kalsium"u əlavə olaraq həkiminiz sizə resept edə bilər.Sintetik multivitamin həbləri, balanslı bəslənə bilməyən hamilələrdə dəstəkləyici olaraq verilə bilsə də təbii qidaların heç bir zaman yerini tutmayacaq.
Hamiləliyin ilk aylarında edilən "Toxoplasma testləri" nəticəsində bədəniniz bu parazitlə əvvəldən heç qarşılaşmamışsa bəzi tədbirləri almaq şərtdir. Xüsusilə pişik
və it nəcisləriylə bulaşan bu narahatlıq hamiləlik dövründə ortaya çıxarsa körpədə ölümcül və ya şikəstliklərə gətirib çıxaran problemlərə səbəb ola bilər.
Toxoplasma xüsusilə yaxşı yuyulmamış tərəvəz və meyvələr ilə yaxşı bişməmiş çiy ətlərdən keçər.
Toxoplasmadan qorunmaq üçün;
Əllərinizi yeməkdən əvvəl yaxşı-yaxşı yuyun Tərəvəz və meyvələri də istehlak etmədən əvvəl yaxşı-yaxşı yuyun. Evinizdə pişik və ya it bəsləyirsinizsə peyvəndlərinə laqeyd yanaşmayın, onlara da çiy ət verməyin və yaxın təmasdan qaçının. Çiy və ya yaxşı bişməmiş ət və ət məhsullarından (sosiska, kolbasa, çiy küftə kimi) qaçın.
Bəslənmədə suya əsla laqeyd yanaşmayın. Gündə ən azı 8-10 stəkan su için. Yaz aylarında bu miqdar 15 stəkana qədər çıxıla bilər.
Xüsusilə irəli aylarda qəbizlik şikayələriniz varsa bol su içərək, qabığı ilə yeyilən meyvələri istehlak edərək, hər yeməkdə tərəvəz ilə salata yer verərək bu problemin önünə keçə bilərsiniz.
Gündə 1-2 stəkan süd içməniz hamiləlikdə ortaya çıxan kalsium itkinlərini yerinə qoymaq üçündür.Əgər süd içə bilmirsinizsə qatıq , meyvəli qatıq, ayran, pendir də istehlak edə bilərsiniz. Süd və süd məhsullarının pasterizə olmasına diqqət yetirin.
Yeməklərdə yodlu duz istifadə edin. Yüksək təzyiq (hipertansiyon) varsa yeməkləri az duzlu bişirin. Xüsusilə son aylarda olan şişlərin azaldılması məqsədiylə bu dövrlərdə duzu azaldın.
Ümumiyyətlə səhərlər yataqdan qalxınca başlayan bulanmalarda bir dilim pendir rahatlığı təmin edə bilər.Xüsusilə hamiləliyin ilk üç ayında olan bu bulanma və qusmalardan özünüzü qorumaq üçün bu dövrdə qatı, quru və yağsız qidaları seçin. Mətbəx qoxularından və ağır ətirlərdən uzaq durun.
Bu dövrdə duzlu kraker, kartof qaynatması, ləbləbi və biskvit növü qidaları seçərək şikayətinizlə mübarizə apara bilərsiniz. Az və də sıx yeməyi unutmayın.
Son illərdə Alman və Amerikalı elm adamlarının apardıqları araşdırmalara görə; hamiləlik əsnasında fastfood satıcılarında xüsusilə həddindən artıq (120 dərəcənin üzərində) istilikdə qızardılan kartof qızartmaları ilə marketlərdə bənzər şəkildə çıxarılaraq satışa çıxarılan cipsler, ana qarınındakı körpələr üçün "teratojendir" yəni zəhərli bir sıra maddələr istehsal etməkdədir. Bu toksik maddələrdən ən əhəmiyyətlisi "acrylamid"dir.
Acrylamid, normal şəkildə qidaların quruluşunda olan şəkər və zülalların yüksək istilik qarşısında dəyişməyə uğraması ilə ortaya çıxan xərçəng əmələgətirən və teratojen bir maddədir.
Bu səbəblə acrylamid nisbəti çox olan yüksək istilikdə qızardılaraq əldə edilmiş nişastalı qidalar, kartof cipsleri, fastfood məhsullarından xüsusilə qızardılmış
kartoflar, biskvitlər, soba məhsulları, qızartma məhsullar və filtr qəhvələr hamiləlik və əmizdirmə (laktasyon) dövründə istifadə edilməməlidir.
Evlərdə edilən kartof qızarmaları daha aşağı istilikdə qızardıldığı üçün belə bir mənfi təsirə sahib deyil.
Əvvəldən ifadə edildiyi kimi hamiləlik diyet etmək üçün uyğun bir zaman deyil. Hamiləlikdə müəyyən miqdarda kilo alışı şərtdir.
Zəif bir orqanizmə sahibsinizsə daha çox, kilolu bir vücudunuz varsa daha az kilo almaq uyğun olacaq. Kilo vəziyyətinizi "Bədən kütlə indeksi" ilə qiymətləndirə bilərsiniz.
Hamiləlik Dövründə İstehlak edilməsi Lazım olan Qidalar və ÖlçüləriDoğru bəslənmə, hamiləlik vəziyyətinin xüsusiyyətləri səbəbiylə ehtiyac duymaların müxtəlif yemək qruplarından təmin edilməsini zəruri edər.
Qida elementləri orqanizminizdə müxtəlif vəzifələr edərlər. Eyni vəzifələri orqanizminizdə edən yeməklərdən qida qrupları yaradılmışdır. Qrup variantlarından birini istehlak etmirsinizsə bir başqasını yeyərək də doğru bəslənə bilərsiniz.
NÜMUNƏ BİR MENYU
SƏHƏR:
- 1 stəkan süd,
- 1 yumurta,
- 1 dilim pendir,
- 1 dilim çörək,
- 1 pomidor, 1 xiyar, cəfəri, yaşıl bibər, şüyüd v. b
ARA PAY:
- 1 meyvə,
- 1 stəkan ayran,
- 1 incə dilim çörək
GÜNORTA:
- 1 Boşqab ətli qurupaxla yeməyi
- 1 boşqab plov və ya makaron
- 1 stəkan ayran
- 1 boşqab salat,
- 1 orta dilim çörək,
- 1 ədəd meyvə
ARA PAY:
- 1 dilim çörək,
- 1 dilim pendir,
- pomidor və xiyar,
- 1 meyvə
AXŞAM:
- 1 boşqab ət, balıq, toyuq (tərəvəzli)
- 1 boşqab zeytunyağlı tərəvəz yeməyi
- 1 stəkan ayran,
- 1 boşqab salat , 1orta dilim çörək
GECƏ:
- 1 su stəkanı süd və ya 1 boşqab südlü şirin
- 1 boşqab meyvə
Naharda və ya ara paylarda 5 zeytun, 1 çay qaşığı bal, bəhməz, cem istehlak edilə bilər. 1 boşqab meyvə, 1orta boy alma, portağal və ya kiçik bir salxım üzüm, incə bir dilim qarpız və ya qovun, yarım banan ola bilər.
"Hamiləlik Gözəllikdir"
Hamiləlik ana namizədi olmaqla bərabər, yoldaşına və özünə bənzər bir canlını bədənində daşımaq çox xüsusi və məsuliyyət istəyən bir müddətdir."Körpəsni içində hiss edərək yavaş yavaş artan ağırlaşma və dəyişən fiziki görünüş anaya tamam ayrı bir gözəllik qatar."
İnsan həyatında bəslənmənin çox əhəmiyyətli və çox xüsusi olduğu dövrələrdən biri olan hamiləlik, anaya cəmiyyətə sağlam fərdlər qazandırma məsuliyyətini vermişdir.
Ana yaxşı və doğru bəslənməzsə ölü doğum, erkən doğum, aşağı ağırlıqlı doğum, bedensel və zehni üzrlü doğumlar kimi təhlükələrlə qarşılaşa bilər. Özündə də qansızlıq, təzyiq problemləri, bədəndə su tutulması, yorğunluq, diş və sümük problemləri ola bilər.
Nəticə olaraq; hamiləlik müddətin tərəfindən körpə yaxşı bəslənsin deyə çox və balanssız bəslənmək doğru olmadığı kimi doğum sonrası köhnə görünüşə asanca çatmaq üçün az yemək də doğru deyil.
Təməl prinsip; içəridəki körpənin kifayət qədər faydalanacağı doğru və balanslı bəslənmədən keçər.
Menbe : Hera Qadın Sağlamlığı Veb Saytı
0 Comments